भारताने ‘स्पाडेक्स’ प्रयोगात यशाकडे उचलले पाऊल, अंतराळ मोहिमांसाठी महत्त्वाचे तंत्रज्ञान आत्मसाद करण्याचा प्रयत्न
दररोज महत्वाच्या घडामोडी आणि MBC Marathi च्या संपर्कात राहण्यासाठी आमचा सोशल मीडिया फॉलो करा.
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो) ISRO ने अंतराळात दोन उपग्रहांना एकमेकांशी जोडण्याच्या (स्पेस डॉकिंग) तंत्रज्ञानाच्या दिशेने मोठी प्रगती केली आहे. या प्रयोगासाठी सोमवारी रात्री १० वाजता पीएसएलव्ही सी-६० प्रक्षेपकाद्वारे दोन उपग्रहांसह इतर उपग्रह प्रक्षेपित करण्यात आले. हे उपग्रह ४७५ किलोमीटर उंचीवर आपल्या नियोजित कक्षेत स्थिरावले असून, येत्या काही दिवसांत या उपग्रहांना जोडण्याची चाचणी केली जाणार आहे.
ISRO प्रयोगाचा उद्देश
‘स्पाडेक्स’ (Space Docking Experiment) प्रयोगाद्वारे भविष्यातील मानवी अंतराळ मोहिमा, उपग्रह देखभाल आणि दुरुस्ती तसेच आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाच्या उभारणीसाठी महत्त्वाचे तंत्रज्ञान विकसित करण्याचा हेतू आहे. इस्रोच्या या प्रयोगासाठी दोन उपग्रह – स्पेसक्राफ्ट ए (एसडीएक्स०१) ‘चेसर’ आणि स्पेसक्राफ्ट बी (एसडीएक्स०२) ‘टार्गेट’ यांचा वापर करण्यात येत आहे.
जोडणी प्रक्रिया
सुरुवातीला हे दोन्ही उपग्रह आपापल्या नियोजित कक्षेत ठेवण्यात आले असून, त्यांच्या दरम्यानचे अंतर हळूहळू कमी केले जाणार आहे. २० किलोमीटर अंतरावर आल्यानंतर जोडणीची प्रक्रिया सुरू होईल. ही प्रक्रिया ७ जानेवारी २०२५ रोजी पूर्ण होण्याची अपेक्षा आहे.
भारताला मिळणार आंतरराष्ट्रीय ओळख
स्पाडेक्स प्रयोग यशस्वी ठरल्यास, हे तंत्रज्ञान विकसित करणारा भारत हा जगातील चौथा देश ठरेल. सध्या अमेरिका, रशिया, आणि चीनकडेच हे तंत्रज्ञान आहे.
इस्रोच्या ISRO या यशामुळे भारताच्या अंतराळ संशोधन क्षेत्रातील क्षमता अधिक मजबूत होणार असून, भविष्यातील महत्वाकांक्षी मोहिमांसाठी नवीन दिशा मिळेल.
