नाशिक – महाराष्ट्रातील फळे, भाजीपाला आणि फुलांची निर्यात – महाराष्ट्राने 2024-25 मध्ये फळे, भाजीपाला आणि फुलांची निर्यात करून तब्बल 6,329 कोटी रुपयांचे उत्पन्न मिळवले आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत हापूस आंबा, द्राक्षे, डाळिंब, कांदा, भाजीपाला आणि सजावटीची फुले यांना मोठी मागणी आहे.
राज्यातील 34 जिल्ह्यांतील 54 हजार शेतकरी फळपिकांची लागवड करतात, तर 14 जिल्ह्यांतील आदिवासींना या क्षेत्रातून थेट रोजगार मिळतो. या कालावधीत सुमारे 10.63 लाख मेट्रिक टन मालाची निर्यात झाली.
निर्यातवाढीसाठी आधुनिक सोयीसुविधा
राज्य सरकारने शेतकऱ्यांना निर्यातक्षम उत्पादनासाठी आधुनिक शेती तंत्रज्ञान, थंड साखळी व्यवस्था आणि थेट निर्यातदारांशी संपर्क सुविधा उपलब्ध करून दिली आहे. यामुळे पुढील काही वर्षांत निर्यात दुप्पट करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे.
राज्य सरकारच्या महत्त्वाच्या योजना
- महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी फळबाग लागवड योजना – 2012 पासून राबविली जाते. दोन हेक्टरपर्यंत फळबाग लागवड व रोजगारनिर्मिती.
- भाऊसाहेब फुंडकर फळबाग लागवड योजना – नोंदणी नसलेल्या शेतकऱ्यांसाठी 100% अनुदान, 16 बारमाही पिकांची लागवड.
- आदिवासी परसबाग योजना – ठाणे, नाशिक, धुळे, नंदुरबारसह 14 आदिवासी जिल्ह्यांमध्ये फळझाडे व भाजीपाला लागवड, 14,000 कुटुंबांना फायदा.
निर्यातवाढीची प्रमुख कारणे (महाराष्ट्रातील फळे, भाजीपाला आणि फुलांची निर्यात)
- सेंद्रिय शेती व गुणवत्ता सुधारणा – आंतरराष्ट्रीय मानकांनुसार उत्पादनामुळे जागतिक ग्राहकांचा विश्वास.
- आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे पॅकिंग – थंड साखळीमुळे उत्पादन ताजे राहते, वाहतुकीतील नुकसान कमी.
- नवीन बाजारपेठांचा शोध – युरोप, अमेरिका, मध्यपूर्व, आफ्रिका इ. देशांत विपणन मोहिमा.
- वाहतुकीतील सवलती – हवाई व सागरी मार्गावर शुल्क सवलत, शीतगृहयुक्त कंटेनर.
- शेतकरी प्रशिक्षण व तंत्रज्ञानाचा वापर – ठिबक सिंचन, संरक्षित शेती, खत व्यवस्थापन.
- शासकीय प्रोत्साहन योजना – अपेडा व राज्य सरकारकडून आर्थिक मदत व प्रमाणपत्र सुलभता.
- प्रक्रिया उद्योगांचा विकास – रस, पल्प, ड्राय फूड, पॅक फुलांचे गुच्छ निर्यात.
लॉजिस्टिक पार्क – निर्यात क्षमता वाढविण्याचा नवा टप्पा
लॉजिस्टिक पार्कमध्ये साठवण, पॅकिंग, प्रक्रिया, वितरण या सर्व सुविधा एकाच ठिकाणी. रस्ते, रेल्वे, बंदर किंवा विमानतळाशी थेट जोडणीमुळे वेळ व खर्च वाचतो.
उपलब्ध सुविधा:
- आधुनिक गोदाम व कोल्ड स्टोअरेज
- आंतरराष्ट्रीय मानकांचे पॅकेजिंग व लेबलिंग
- थेट ट्रान्सपोर्ट कनेक्शन
- सीमाशुल्क व क्लिअरन्स सेवा
- आयटी ट्रॅकिंग व ई-डॉक्युमेंटेशन
राज्यातील प्रमुख लॉजिस्टिक पार्क:
- नागपूर मल्टी-मोडल लॉजिस्टिक्स पार्क
- जेएनपीटी (जवाहरलाल नेहरू पोर्ट ट्रस्ट)
- पुणे, छत्रपती संभाजीनगर, नाशिक प्रकल्प (कृषी व ऑटोमोबाईल मालवाहतुकीसाठी)
